Recenzja filmu

Wesele (2004)

Tradycyjnie w Polsce bardzo hucznie obchodzimy wszelkie święta rodzinne. A czy może być większe święto niż moment założenia rodziny przez parę młodych ludzi? Wesela mają to do siebie, że obnażają wszelkie nasze słabości, kompleksy. Stroimy się, by pokazać innym gościom weselnym, że stać nas na drogie ciuchy. Codzienne troski topimy w litrach wódki, które pozwalają na oderwanie się od szarej rzeczywistości. O tym i nie tylko opowiada najnowszy film Wojciecha Smarzowskiego pt. "Wesele". Miejscowy bogacz niejaki Wojnar (Marian Dziędziel) wydaje za mąż swą jedyną córkę Kasię (Tamara Arciuch). Wieść gminna niesie, że panna młoda jest w ciąży. Przyszła młoda para w prezencie ślubnym od rodziców Kasi dostaje nowiutki samochód z tzw. najwyższej półki. Najbardziej zadowolony z tego jest Janusz, pan młody (Bartłomiej Topa). Okazuje się jednak, że dokończenie transakcji kupna auta stanowi poważny problem. Dostawca samochodu - szwagier księdza proboszcza domaga się aktu notarialnego sprzedaży pewnej przydrożnej działki. Problem polega na tym, że jej właścicielem jest dziadek panny młodej, który nie zgadza się oddać ziemi w ręce Wojnara i to nawet za godziwą zapłatę od syna. Wkrótce wychodzi na jaw, że człowiek podający się za szwagra (Paweł Wilczak) nie zna księdza i jest tylko pośrednikiem. W dodatku zaczyna coraz brutalniej domagać się obiecanego aktu własności. "Wesele" Smarzowskiego to tragikomiczna historia chciwego człowieka, który uwierzył w słowa: Pieniądze dadzą ci szczęście. Wojnar to człowiek tak zaślepiony żądzą bogactwa, że nie zauważa uczuć najbliższych osób. Myśli, że pieniądze są w stanie zjednać mu całą wieś, z policją, prawnikiem i proboszczem. Jego niezachwiana wiara w moc pieniędzy zostanie jednak tej jednej weselnej nocy wystawiona na najcięższą próbę. Z człowieka sukcesu, za jakiego się uważał, stanie się marnym pośmiewiskiem całej wiejskiej społeczności. Wszystko to za sprawą prezentu ślubnego, który niczym przysłowiowy koń trojański na trwałe zakłóci spokój rodziny Wojnarów. Mocną stroną filmu Smarzowskiego jest umiejętne połączenie tradycji weselnych (m.in. oczepin) ze współczesnymi realiami. Ukazanie rozbawionego towarzystwa jako karykatury anonimowych przedstawicieli polskiego narodu dodaje siły temu filmowemu obrazowi. Mamy tu przekupnego notariusza (Arkadiusz Jakubik), wyrachowaną Wojnarową (Iwona Bielska), zdesperowaną z powodu niechcianej ciąży pannę młodą, zapatrzonego w egoistyczne potrzeby pana młodego, łasego na pieniądze księdza, wujka Mundka (Jerzy Rogalski) - życiowego nieudacznika, topiącego swe smutki w alkoholu, przekupnych policjantów, mafiosa z odstającymi uszami oraz tzw. cichodajkę, Weselne towarzystwo zabawia kapela Tymona Tymańskiego doskonale wpasowana w klimat remizowych baletów. Muzyka stworzona na potrzeby filmu to bardzo udana imitacja discopolowej rozrywki. Teksty Tymona są jednak satyryczną kpiną z tej lekkiej i przyjemnej muzyki biesiadnej, która opanowała większość polskich wesel. Ogromnym atutem filmu są znakomite kreacje aktorskie. Widać, że Smarzowski ma nosa i wybrał doskonałą ekipę, składającą się w większości z mało popularnych aktorów. Tworzą oni zgraną całość, na tyle jednak różnorodną, że oglądanie filmu pozwala na przyjrzenie się poszczególnym postaciom. Na pierwszy plan wysuwa się rewelacyjna rola Mariana Dziędziela. Za rolę Wojnara otrzymał on Złote Lwy na ostatnim Festiwalu Filmów Polskich w Gdyni. Nagroda jak najbardziej zasłużona, bo bez świetnego występu aktora nie powstałby tak dobry film. Ta rola jest osią spajającą wielowątkową fabułę filmu i od tego na ile przekonująco wypadnie zależało praktycznie powodzenie całej historii. Dziędziel stworzył postać autentycznie tragiczną. Jego Wojnar do końca nie jest w stanie pojąć co się stało, jak to możliwe że całe dotychczasowe, poukładane życie nagle legło w gruzy. Rozpaczliwie próbuje naprawić piętrzące się przed nim problemy za pomocą wyciąganej z kieszeni gotówki. Nie mniej interesująca jest rola Jerzego Rogalskiego wcielającego się w postać wujka Mundka. Pełen optymizmu nieudacznik bardzo przypomina bohaterów znanych z czeskiej literatury i filmów. Jego ogorzała i wiecznie uśmiechnięta twarz na długo pozostaje w pamięci po wyjściu z kina. Rogalskiemu doskonale wtóruje Arkadiusz Jakubik odgrywający notariusza. Aktor doskonale przedstawił przemianę urzędasa-formalisty w łapiącego życiową okazję chciwego człowieczka. Na uwagę zasługuje także Tamara Arciuch, filmowa panna młoda zmagająca się z tajemnicą swej ciąży, która w akcie rozpaczy nie waha się zniszczyć tego co stało się obiektem pożądania pana młodego. Rozczarowuje natomiast występ Macieja Stuhra w roli zakochanego w Kasi kamerzysty. Nie wnosi on do filmu ani odrobiny charakterystycznej dla siebie przebojowości. Dobrze wypadły zdjęcia Andrzeja Szulkowskiego, który w czasie trwania filmu zmienił plany ujęć. Początkowo są to obrazy obejmujące całą grupę postaci, natomiast wraz z rozgrzewaniem się całej weselnej imprezy, podobnie jak otoczenie, kadry stają się jakby bardziej duszne. W tej części filmu mamy o wiele więcej zbliżeń twarzy, co tworzy pewną klaustrofobiczną przestrzeń. Szerokie ujęcia kończące film to zapowiedź nowego dnia i powrotu do rzeczywistości po hulaszczej zabawie. Film Smarzowskiego to udana satyra na materialistyczną Polskę. Tragikomiczny wydźwięk całego obrazu przypomina moralitet, którego przesłanie jest jasne: Pieniądze szczęścia nie dają. I choć to brzmi jak banał, dla wielu naszych zagonionych pracą i matactwami rodaków ta oczywista prawda ciągle jeszcze wydaje się niedostępnym wtajemniczeniem. Co ciekawe klimat filmu doskonale wpisuje się w ostatnie wydarzenia w Polsce, które pokazują, jak mamona skutecznie mami obietnicą krótkotrwałego szczęścia osoby z najwyższych gremiów politycznych. Sławomir Lipowczyk (Pan Li)